Voedseleducatie op de agenda krijgen bij schoolbesturen in het basisonderwijs. Hoe doe je dat?

Scholen ondervinden uitdagingen bij het oppakken van voedseleducatie. Denk aan een gebrek aan tijd, middelen en een duidelijke visie op dit onderwerp. Tegelijkertijd is voedseleducatie belangrijker dan ooit. Het percentage kinderen met (ernstig) overgewicht stijgt nog altijd. Kinderen voedselvaardig maken, waardoor ze leren gezonde en duurzame keuzes te maken, kan hierin een groot verschil maken.

En dus trok Lisa Willems, Makelaar Jong Leren Eten Zuid-Holland, op onderzoek uit. Op zoek naar kansen en om te ontdekken wat een schoolbestuur nodig heeft om dit op te pakken. Met een duidelijk theoretisch kader onder de arm, benaderde zij hiervoor verschillende scholen. “Uiteindelijk heb ik 4 bestuurders van 3 verschillende scholenkoepels geïnterviewd”, aldus Lisa. “Waaronder 1 wat kleiner schoolbestuur, en je merkt direct dat hier iets meer mogelijkheden liggen.”

Kleine schoolbesturen, grotere kansen

Want, zo ontdekte Lisa, bij de wat grotere scholenkoepels focussen besturen zich vooral op hoofdtaken en meetbare resultaten. Het bestuur staat wat verder af van de invulling van het onderwijs, lespakketten en methodes. Dat laatste ligt toch vooral op directeursniveau, bij de school zelf. Bij kleinere scholen staat het bestuur wat meer ‘met de voeten in de klei’. Hier heb je ook sneller een warme ingang om het gesprek aan te gaan, en dat helpt. 

Flexibel maatwerk is de sleutel

Toch zijn er ook genoeg kansen bij de wat grotere scholenkoepels. “Zolang je voedseleducatie maar niet als kant-en-klaar maaltijd aanbiedt,” grapt Lisa. “Ook wanneer je je op schoolbesturen richt, blijft de autonomie van een school heel belangrijk, dat vraagt dus ook om flexibel maatwerk. En kijken welke koppeling er gemaakt kan worden met de kerndoelen van een school helpt ook.”

Om iets voor elkaar te krijgen, zijn er meerdere mogelijkheden bleek uit het onderzoek. Een schoolbestuur kan geld begroten voor voedseleducatie, en een breed focuspunt als gezondheid meenemen in haar strategische koers, dat zij elke 4 jaar vaststelt. Daarmee is er een duidelijk aanknopingspunt om voedseleducatie mee te nemen in bijvoorbeeld een projectweek. “Ter inspiratie hebben we een concept programma voor zo’n projectweek ontwikkeld”, vertelt Lisa. “Gekoppeld aan de kerndoelen van het onderwijs.” Nieuwsgierig geworden? Bekijk hier de PDF.

Gebundelde krachten: samen sta je sterker

Nog een goede tip: bij voedseleducatie kan de samenwerking opgezocht worden met betrouwbare partners van scholenkoepels, zoals de gemeente of de GGD. Dit kan ook los van een projectweek, beide instanties zijn sowieso waardevolle ingangen tot een schoolbestuur. Alle schoolbesturen onderhouden contact met de gemeente, die ook (zij het beperkt) invloed heeft op onderwijsthema’s. Zo kan een gemeente gezondheidsinitiatieven stimuleren door deze te financieren en onderhoudt ze contact met schoolbesturen in een jaarlijks overleg (Lokale Educatieve Agenda-overleg). In dit overleg zou voedseleducatie aansluiting kunnen vinden bij het thema kansengelijkheid. Gezonde voeding sluit hier bij aan, bijvoorbeeld in het geval van schoolmaaltijden. 

“De GGD is heel interessant als ingang”, aldus Lisa. “Want zij komen ook daadwerkelijk langs op scholen. De GGD voert monitoringsgesprekken met kinderen en ouders. De uitkomsten van zo’n gesprek kunnen aanleiding zijn om als schoolbestuur extra op voedseleducatie in te zetten. Daarnaast heeft de GGD ook Gezonde School-adviseurs in huis die de school op maat advies kunnen geven hoe zij gezondheid (en daarmee ook voedseleducatie) structureel kan verankeren in het DNA van de school.”

Mogelijkheden genoeg

Kortom, er zijn voldoende kansen om via het schoolbestuur voedseleducatie op de agenda te krijgen. Waarbij maatwerk en verankering in beleid wel de belangrijkste sleutelwoorden zijn. En natuurlijk kan er vanuit de scholen zelf ook al wat beweging gecreëerd worden.  Zo kan een medezeggenschapsraad via haar initiatiefrecht het onderwerp onder de aandacht brengen. 

“En klein beginnen is altijd mogelijk,” aldus Lisa. “Je kunt het thema integreren in het huidige onderwijspakket, bijvoorbeeld door te rekenen met appels.” Samengevat; mogelijkheden genoeg om voedseleducatie bij schoolbesturen op het menu te krijgen!