De school biedt een ideale omgeving om kinderen kennis en vaardigheden bij te brengen waardoor ze later bewuste voedselkeuzes kunnen maken. Er zijn al meerdere voedseleducatieprogramma’s voor het reguliere onderwijs beschikbaar, maar deze zijn minder geschikt voor de ruim 72.000 leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Jong Leren Eten financierde het onderzoek dat het Louis Bolk Instituut deed naar de gratis lesprogramma's Weet wat je Eet en Smaaklessen. Hieruit kwam naar voren welke aanpassingen deze programma's nodig hebben voor het speciaal (voortgezet) onderwijs.
Leerkrachten positief
In het afgelopen jaar zijn twee lessen van het lesprogramma Smaaklessen voor het SO en een les van het lespakket Weet wat je eet van het Voedingscentrum voor het VSO aangepast. Voor het aanpassen werd door middel 18 interviews input gevraagd aan leerkrachten, lespakketontwikkelaars en andere experts. Ook de klankbordgroep in dit project, met onder andere Gezonde School, Jongeren op gezond gewicht (JOGG), de Sectorraad GO (gespecialiseerd onderwijs) en docenten en bestuurders van (V)SO scholen dachten mee. De aangepaste lessen werden tijdens een pilot eind 2023 op 15 SO- en VSO-scholen uitgetest, waarbij 21 leerkrachten een vragenlijst hebben ingevuld en 13 leerkrachten zijn geïnterviewd.
De meeste leerkrachten vonden het leuk om de les te geven (95%) en waren positief over de les (86%). Ook vonden de meesten dat de juiste onderwerpen werden behandeld en dat de les aansloot bij de belevingswereld van de leerlingen. Daarbij vonden nagenoeg alle leerkrachten dat er voldoende ondersteuning bijgeleverd was om de les gemakkelijk in te zetten. Twee derde vond het nog wel zoeken voor welke doelgroep het materiaal bedoeld is en was 29% van de leerkrachten neutraal of negatief over de lengte van de les. Als verbeterpunten werd de wens voor meer afwisseling via afbeeldingen en video’s genoemd, zoals met extra filmpjes over de Schijf van Vijf en spijsvertering.
Wensen voor de toekomst
Driekwart van de leerkrachten (76%) gaf aan het lesmateriaal vaker te willen inzetten. De overige 24% wilde ook vaker gebruikmaken van het lesmateriaal, maar onder bepaalde voorwaarden zoals een aanpassingen aan de handleiding, een goed functionerende digitale omgeving en meer aanpassing van het lesmateriaal naar de doelgroep toe. Aangezien er onder de leerkrachten een voortdurende interesse is in voedselgerelateerde onderwerpen, werd aangegeven dat meer lessen welkom zijn.
De resultaten van de pilot laten zien dat met het aanpassen van lesmateriaal een veelbelovende eerste stap is gezet in de ontwikkeling van geschikt voedseleducatiemateriaal voor het (voortgezet) speciaal onderwijs. Voor de toekomst biedt uitbreiding en opschaling van de lesmaterialen een waardevolle kans om voedseleducatie binnen het (V)SO verder te versterken.
Zelf aan de slag?
-
Het aangepaste lesmateriaal van Smaaklessen en Weet wat je eet is en blijft gratis beschikbaar voor gebruik. Wil jij er ook mee aan de slag in het (voortgezet) speciaal onderwijs, ga dan naar Smaaklessen voor speciaal onderwijs - Smaaklessen en www.wwje.nl.
-
Werk je in het reguliere onderwijs, maak dan gebruik van het gratis materiaal van Smaaklessen voor de basisschool en Weet wat je eet voor de middelbare school. Of kijk voor meer inspiratie en ondersteuningsmogelijkheden op https://specialheroes.nl/wat-doen-we/voeding-en-gezondheid/.
Dit project was gefinancierd vanuit Jong Leren Eten en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.