Waar komt ons voedsel vandaan en hoe wordt het gemaakt? Hoe ziet het leven op de boerderij eruit? Voor veel leerlingen is dit onbekend terrein. Educatieboeren in Noord-Holland ontvangen met veel enthousiasme schoolklassen op hun bedrijf. Een bezoek aan een boerenbedrijf in de buurt is voor de leerlingen leuk én leerzaam. Hoe staat het met boerderijeducatie in Noord-Holland en wat is er nodig om nog meer kinderen te bereiken? Gedeputeerde Jelle Beemsterboer ging op werkbezoek.
Boerin Anita Stroo uit Slootdorp heet iedereen welkom op het erf. ‘Willen jullie eerst even je schoenen ontsmetten en zakjes over je schoenen doen?’ Het zaaltje waar normaal een schoolklas wordt ontvangen, zit al gauw vol met genodigden van het werkbezoek. Op de tafels staan emmers met educatieve opdrachten voor de kinderen. Anita: ‘Kun je je voorstellen dat we hier normaal gesproken met 25 kinderen zitten?’
Elk kind op bezoek bij de boerderij
Lisa Verbruggen, Makelaar Jong Leren Eten Noord-Holland en lid van het kernteam Boerderijeducatie Noord-Holland, geeft een presentatie over boerderijeducatie in de provincie. ‘Kinderen hebben steeds minder kennis over voedsel.’ Daarom is dit de droom: ‘Élk kind brengt tenminste 1 keer in zijn of haar schoolcarrière een educatief bezoek aan een boerenbedrijf of voedselproducent voor een educatief beleefprogramma.’
Dit is belangrijk, want zo:
- leren kinderen door te beleven over de herkomst en productie van voedsel;
- krijgen kinderen waardering en interesse voor voedsel, dieren, natuur en voor de boer;
- ontstaat de verbinding tussen boeren en burgers;
- maken kinderen (ook op latere leeftijd) gezondere en duurzamere voedselkeuzes.
Mooie stappen gezet
In 2022 is er vanuit de provinciale Voedselvisie 2020-2030 via het programma Voedsel Verbindt een impuls afgegeven om boerderijeducatie in Noord-Holland verder te versterken en te stimuleren. Door campagne en werving hebben het afgelopen jaar meer dan 7000 basisschoolleerlingen in Noord-Holland een bezoekje gebracht aan een educatieboer samen met de klas. Bovendien is er hard gewerkt aan passend aanbod om ook leerlingen van het voortgezet onderwijs te kunnen ontvangen. Daarnaast zijn er mooie eerste stappen gezet om samenwerking in en tussen de regio’s te organiseren en te stimuleren, wat de kwaliteit en efficiëntie van boerderijeducatie ten goede komt. Gedeputeerde Beemsterboer is onder de indruk van alles wat er in de afgelopen jaren is bereikt.
De toekomst van boerderijeducatie in Noord-Holland
Tegelijkertijd hebben we ook geconcludeerd dat er nog meer nodig is om boerderijeducatie een goede toekomst te geven. Zelforganisatie en financiering blijven aandachtspunten. Ook is er de wens om het educatienetwerk verder uit te breiden met boeren die werkzaam zijn in bijvoorbeeld de akkerbouw of tuinderij. Om dit alles te kunnen realiseren is ondersteuning van gemeenten, de provincie en andere (regionale) partijen onmisbaar.
Alleen samen komen we verder
Dan is het tijd voor een groepsgesprek. Hoe kunnen we samen stappen maken? Hoe houden we het betaalbaar voor de scholen? Kunnen we ook oogsttuinen en voedselbossen toevoegen als educatieve leeromgeving? Welke regionale partijen kunnen een rol spelen met kennis, kunde en middelen? Kunnen we groene opleidingen inzetten? Ervaringen en ideeën worden uitgewisseld. De gedeputeerde onderschrijft het belang van boerderijeducatie en voegt toe ‘We zijn bereid om te kijken naar concrete ideeën om meer impact te kunnen maken’:
Waar komt het stukje kip op mijn bord vandaan?
Als laatste staat de rondleiding op het programma. Anita Stroo vertelt honderduit over het gemengde bedrijf, dat ze samen met haar man runt. Ze houden kippen en telen uien en tarwe. Deze tarwe wordt weer gebruikt als voer voor de kippen. Het bedrijf zet zich actief in om te verduurzamen door middel van zonnepanelen en warmteopslag. “Kinderen leren bij ons hoe het leven op de boerderij eruit ziet en wat er leeft en groeit. Ze ontdekken waar ons voedsel vandaan komt; hoe een kuiken uitgroeit tot kip en hoe die uiteindelijk een stukje vlees wordt. Kinderen gebruiken bij hun bezoek al hun zintuigen. Met hun ogen, oren, neus en door te voelen, beleven ze alles wat er op de boerderij gebeurt. Ze vinden alles interessant. Veel kinderen zijn nog nooit op een boerderij geweest en hebben geen idee waar het stukje vlees op hun bord vandaan komt.” Aldus Anita
Boerin Anita werkte voorheen in de kinderopvang. Toen haar schoonouders met pensioen gingen, was er te veel werk op de boerderij voor haar man alleen. Ze gaf haar baan op en werd boerin. Anita vertelt: “Ik wilde best op de boerderij gaan helpen, maar wilde er ook iets van mezelf in stoppen. Ik werk heel graag met kinderen. Het was mijn wens om hier iets aan educatie te doen. Nu lopen hier regelmatig blije kinderen op het erf. Ze verwonderen zich over alles wat ze zien: ‘Ik heb nog nooit zoveel uien en kippen gezien!’ Er gaat hier een wereld voor ze open. Het is soms moeilijk voor ze om te horen dat de kippen dood gaan, maar ik ben hier wel eerlijk over. Het is belangrijk dat ze weten wat ze eten.”
Multitasken
Het is een drukke dag voor Beemsterboer, want het is net bekend geworden dat het nieuwe kabinet een streep heeft gezet door het huidige beleid voor natuurherstel en de stikstofaanpak. Toch maakte hij tijd voor dit werkbezoek. En daar zijn we heel blij mee. Een aantal kerngroepleden praat nog even na en het boerenbedrijf gaat weer over tot de orde van de dag. De hond zwaait iedereen uit.
