Lidion Zierikzee is moestuincoach en heeft al heel wat scholen en kinderdagverblijven geholpen met hun schoolmoestuin. Haar motto: “Start altijd eerst met observeren en inventariseren en dan het liefst in het najaar al.”
Lidion is sinds 2,5 jaar officieel moestuincoach, maar heeft via haar werk als peuterjuf in een kindcentrum al veel ervaring opgedaan met schooltuinieren. Ze moestuiniert al zo ongeveer haar hele leven, dus toen ze de film de Schooltuin zag in de bioscoop met haar dochtertje wist ze het zeker: ik word moestuincoach.
Tip: Wil je de film de Schooltuin ook graag zien? Dat kan nog tot eind 2024 gratis. Je vraagt de film hier aan.
Neem de tijd en begin in het najaar
Lidion heeft als moestuincoach onder andere een kindcentrum en een vrije school in Amersfoort geholpen. Ze vertelt: “Ik doe van alles als coach, zoals lesmateriaal en lessen ontwikkelen, het maken van teeltplannen en op sommige plekken ook het uitvoeren van de lessen zelf. Ik help ook met het opzetten van een schooltuin als er nog niets is. Met dat laatste start ik het allerliefst in het najaar. Je moet echt de tijd nemen voor het starten met schooltuinieren. De stap die regelmatig vergeten wordt is de inventariserende voorgesprekken en het observeren van de beoogde plek. En dat is zonde, want dat vergroot enorm je kans op succes van een schooltuin en het een vast onderdeel van het onderwijs laten zijn.”
Eerst observeren en inventariseren
Lidion benadrukt hoe belangrijk dat inventariseren en observeren is. “Waar op het schoolplein spelen en rennen de kinderen? Wat gebeurt er verder allemaal op het schoolplein? Leg je de moestuin aan naast de plek waar de kinderen vaak voetballen, dan weet je dat er regelmatig ballen de moestuin invliegen. Ik had een keer een school die een plekje had uitgekozen waar toch niemand kwam. Dat had een reden ontdekte ik: het was een donker schaduwplekje. Niet geschikt voor een moestuin dus en daarom werkte het niet goed. Net zoals een moestuin die veel lager ligt dan de rest van het plein en die met veel regen dus onder water komt te staan. Als je in het najaar start, biedt dit ruimte om eventueel een andere plek te zoeken en waar nodig vaste beplanting te verhuizen.
Er zijn ook scholen waar een vaste plek helemaal niet praktisch is, omdat kinderen uit de buurt daar na schooltijd ook op het plein mogen spelen. Dan kan een moestuinbak op wieltjes uitkomst bieden. En zo is het plan voor elke school weer anders en dus uniek.”
Begin op tijd
Lidion vervolgt: “Wat ik vaak zie is dat een school of de ouders heel ambitieus zijn en een groots plan hebben. En dan blijkt tijdens de voorgesprekken dat er te weinig tijd en budget is. Dan help ik ze om van dat idealistische plan een praktisch en haalbaar plan te maken. Je moet dus echt de tijd nemen om alles goed voor te bereiden. Starten in januari of februari is eigenlijk te laat. Wat je dan soms ziet is dat er in de haast ergens drie moestuinbakken worden neergezet en dat de school constant achter de feiten aanloopt. Zo ben ik weleens ingevlogen bij een project waar alles nog in de kinderschoenen stond. Er waren een paar moestuinbakken op een plek gezet waar amper zon kwam. De kinderen konden er moeilijk omheen lopen. Stond ik daar met 12 kids op 10m2 met de opdracht bonen in te zaaien, terwijl er nog geen klimrek was. Elk kind kon die les 3 bonen inzaaien. Maak daar maar eens een uitgebreide moestuinles van. Gelukkig ben ik naast moestuincoach theatermaker en heb er alsnog wat leuks van gemaakt haha. Als je op heel kleine schaal werkt met één moestuinbak dan is het een ander verhaal en kan starten in het voorjaar ook wel. Maar toch, hoe eerder je begint hoe meer kans dat de schoolmoestuin een succes wordt.”
Tip: Wil je graag wat meer budget voor materialen of helpende handen? Bekijk wat er mogelijk is in jouw provincie op de website van Alliantie Schooltuinen.
De moestuin is een school
Lidions grootste wens is om als coach overbodig te worden, omdat het schooltuinieren door het succes ervan een vast onderdeel van het schoolbeleid wordt en vanzelf gedragen wordt door het team, ouders en de kinderen. Lidion: “We leven in een maatschappij waarin kinderen niet meer vies mogen worden, bang zijn voor insecten en niet weten wat een courgette is. De verbinding met de (eigen) natuur is steeds verder weg. De moestuin leert je alle basisprincipes van het leven: “Goed zorgen voor jezelf door jezelf gezond te voeden, zorgen voor moeder aarde en samen delen. Daarom heet mijn onderneming ook De Moestuinschool. Voor mij is de moestuin een school waar je elke dag leert over het leven zelf.”
Kijk op Lidion's website voor meer informatie of volg haar op Instagram onder de naam @ demoestuinschool.
Meer tips
- Behalve een moestuincoach kun je ook ouders, een conciërge of buurtbewoners een handje laten helpen in de schooltuin.
- Klop ook aan bij natuureducatieve instellingen, volkstuinverenigingen, gemeente en lokale bedrijven (afhankelijk van de hulp die je precies zoekt).
- Laat de leerkracht altijd ook zelf meedoen met de schooltuinles; het werkt aanstekelijk, jij kunt je inhoudelijk met de les bezighouden en de leerkracht met de orde. En het maakt het makkelijker om de lessen in en buiten de schooltuin met elkaar te verbinden.
- Nog een extra tip van Lidion: “In het najaar kun je bestaande beplanting verplaatsen of alvast een haag (mooie eetbare fruitstruiken) tegen de wind om je toekomstige moestuin aanplanten.”
Meer lezen over helpende handen in de schooltuin? Lees dan verder op pagina 36 van het Handboek Schooltuinen.